Kürd qüvvəsi SDF-in Suriya ordusuna inteqrasiyasını nəzərdə tutan mart ayında əldə olunmuş razılaşmanı həyata keçirmək üçün artan təzyiq altındadır.
Kürd rəhbərliyində olan Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF) ABŞ-ın onlara qarşı irəli sürdüyü, silahlarını Dəməşqə təhvil vermək və Suriyanın şimal və şərqindəki əsas şəhərlərdən geri çəkilmək “tələblərini” rədd edib, 28 iyul tarixində Kurdistan24 xəbər agentliyi bildirib.
Bu tələblər ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri və Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Tom Barrack tərəfindən irəli sürülüb.
“Bu tələblərin ən diqqətəlayiq olanlarına SDF-in Rakka, Deyr əz-Zor, Həsəkə və Təbqə şəhərlərindən geri çəkilməsi daxildir. ABŞ həmçinin SDF-dən silahlarını Suriya hökumətinə təhvil verməyi və eyni zamanda təbii sərvətlərə və sərhəd keçidlərinə nəzarəti Dəməşqə qaytarmağı tələb edib,” – xəbərdə deyilir.
Cavab olaraq, SDF nümayəndəsi Sihanouk Dibo bildirib ki, “silahları yerə qoymaq… heç bir müzakirə mövzusu deyil.”
“SDF yeni Suriya ordusunun bir hissəsinə çevrilmək istəyir,” – deyə o əlavə edib və vurğulayıb ki, SDF Suriyada “öz tərkib hissələrinin və xalqlarının konstitusion hüquqlarını təmin edən və siyasi iştirakını mümkün edən” siyasi həll yolu axtarır – bu isə “mövcud Suriya hökuməti ilə mümkün deyil.”
Dibo əlavə edib ki, Dəməşq qüvvələri ilə inteqrasiya “addım-addım” proses olmalıdır.
O həmçinin deyib ki, Vaşinqtonla razılaşmaya baxmayaraq, “Amerika ilə heç bir qarşıdurma yoxdur və Amerika ilə SDF arasında yaxşı koordinasiya mövcuddur,” və əlavə edib ki, kürd qüvvəsi Suriya hökuməti ilə “konstruktiv şəkildə” əməkdaşlıq edəcək.
Bu ilin mart ayında, SDF rəhbərliyi və Suriyanın müvəqqəti prezidenti Əhməd əş-Şaraa arasında ABŞ dəstəkli kürd milisinin tam şəkildə Suriya ordusuna inteqrasiyası üçün razılaşma imzalanıb.
Lakin SDF-in tamamilə buraxılmaq əvəzinə Suriya ordusunda öz bloku kimi qalmaq israrı səbəbindən tərəflər arasında fikir ayrılıqları yaranıb.
“Silahsızlanma qırmızı xətdir. Biz prinsiplərimiz üzərində alver etmirik,” – deyə SDF-in Media Mərkəzinin direktoru Fərhad Şami son müsahibəsində bildirib və əlavə edib ki, “SDF Dəməşqlə bərabər tərəfdaş kimi münasibət qurmaq istəyir, tabe olan kimi yox.” Qrup həmçinin kürd komandanlığı altında qalmaq istəyir.
Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barro 26 iyulda SDF rəhbəri Mazlum Abdi ilə görüşdən sonra bildirib ki, Paris Suriyanın hökuməti ilə SDF arasında növbəti məsləhətləşmə raunduna “mümkün olan kimi” ev sahibliyi edəcək.
Kürd rəsmilərinin bildirdiyinə görə, ötən həftə Parisdə keçirilməsi planlaşdırılan əvvəlki raund isə səbəbsiz olaraq təxirə salınıb.
SDF 2015-ci ildə ABŞ ordusu tərəfindən Suriyanın şərqində, ölkənin neft və qaz yataqlarının çoxunun yerləşdiyi ərəb tayfalarına məxsus ərazilər də daxil olmaqla, İŞİD-dən strateji əraziləri ələ keçirmək üçün yaradılıb.
Qrup Vaşinqtona Suriyanın neft yataqlarına nəzarətində kömək edib və ölkənin bəzi hissələrinə nəzarət edən de-fakto muxtar qurum – Şimali və Şərqi Suriyanın Muxtar Administrasiyası (AANES) ilə sıx bağlıdır.
Barrack bu ayın əvvəlində bildirib ki, ABŞ illərlə AANES-i dəstəklədikdən sonra belə, onlara “dövlət içində öz müstəqil hökumətlərinə sahib olmaq imkanı verməyə borclu deyil.”
ABŞ indi Türkiyə ilə birlikdə SDF-in tezliklə Dəməşq qüvvələrinə inteqrasiyası üçün təzyiq göstərir. SDF Ankara üçün əsas kürd düşməni olan Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) Suriya qolu Xalq Müdafiə Dəstələri (YPG) ilə birləşib.
Digər tərəfdən, keçmiş prezident Bəşər Əsədin hökumətinin dağılmasından sonra Suriya ordusu bir çox ekstremist fraksiyalardan ibarətdir və onlar azlıqlara, o cümlədən kürdlərə, ələvilərə, şiələrə və druzlara qarşı zorakılıq tarixinə sahibdir. Bu, xüsusilə hökumət qüvvələrinin druz və ələvilərə qarşı son qətliamlarının fonunda, kürd rəhbərliyindəki SDF-in Suriya hərbi aparatına problemsiz inteqrasiyası ilə bağlı narahatlıqlar yaradıb.
ABŞ, Türkiyə və Suriyanın SDF-ə təzyiqləri Suriyada İŞİD fəaliyyətinin zorakı şəkildə yenidən artması ilə üst-üstə düşür.
Bazar ertəsi İŞİD-in hücumu nəticəsində SDF-in bir üzvü yaralanıb və bu, həmin gün ekstremist təşkilatın həyata keçirdiyi üçüncü hücum olub.
Suriyanın İnsan Haqları Müşahidə Qrupunun (SOHR) məlumatına görə, bu ilin əvvəlindən etibarən İŞİD əməliyyatları nəticəsində SDF-in 35 üzvü, həmçinin onlarla başqa şəxs öldürülüb.