Bir rusiyalı siyasi ekspert Moskva və Bakı arasında münasibətlərdə böhran olduğunu vurğulayaraq qeyd edib ki, humanitar, iqtisadi və təhlükəsizlik sahələrində fundamental maraqlar iki ölkəni bir-birinə bağlayır və yaxın gələcəkdə münasibətlərin normallaşması başlayacaq.
Qafqaz Times -ın məlumatına görə, Rusiya Siyasi Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru Sergey Markov videomüsahibəsində vurğulayıb ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin yaxın vaxtlarda normallaşması başlayacaq, çünki humanitar, iqtisadi və regional təhlükəsizlik məsələlərində əsaslı maraqlar hələ də iki ölkəni birləşdirir.
Bu rusiyalı siyasi ekspert əminliklə bildirib ki, Moskva ilə Bakı arasındakı hazırkı böhran mütləq aradan qalxacaq və iki ölkənin strateji maraqları onların uzunmüddətli əlaqələrinin möhkəmliyini təmin edir.
Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin üç əsas dayağı
Markov iki ölkənin münasibətlərini izah edərkən deyib: “Aydındır ki, hazırda münasibətlərdə böhran var, lakin çox güman ki, yaxın gələcəkdə bunun öhdəsindən gələcəyik. Rusiya və Azərbaycanın çox güclü ortaq maraqları var, o cümlədən humanitar sahədə. Bir neçə milyon azərbaycanlı Rusiyada yaşayır və Rusiya cəmiyyətinə yaxşı inteqrasiya olunublar. Azərbaycanda da çoxlu rus və rusdilli insanlar yaşayır və rus dili Azərbaycanın məktəb və universitetlərinin 20 faizində tədris dili kimi istifadə olunur. Rus Pravoslav Kilsəsi də Azərbaycan rəsmilərinin və şəxsən Prezident İlham Əliyevin geniş dəstəyindən yararlanır. Bu, münasibətlər üçün çox möhkəm humanitar təməl yaradır.”
O, davam edib: “İkinci əsas, iqtisadi sahədir. Rusiya və Azərbaycan arasında daim inkişaf edən çox sıx iqtisadi əməkdaşlıq mövcuddur. Hazırda Rusiya vasitəsilə Azərbaycanla yalnız İrana deyil, həm də Hindistanın cənubuna və Fars körfəzi ölkələrinə birləşdirəcək Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi formalaşır. Bu dəhlizin işə düşməsi sayəsində Rusiya və Azərbaycan arasında mal dövriyyəsi daha da intensiv inkişaf edəcək. Bu da Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin ciddi əsasını təşkil edir.”
Bu siyasi ekspert həmçinin vurğulayıb ki, Rusiya və Azərbaycanın regional təhlükəsizlik sahəsində maraqları da uzlaşır.
O deyib: “Orta Şərqdə potensial sabitliyin pozulması ilə bağlı çox ciddi xarici çağırışlar mövcuddur. Hər iki tərəf bu məsələdə sabitliyin qorunmasına əsaslanan mövqelər tutur. Buna görə də düşünürəm ki, hazırkı hadisələrdə tezliklə müsbət meyillərə keçid başlanacaq və mənfi meyillərin möhkəmlənməsi ehtimalı azdır.”
Markov əlavə edib: “Hazırkı hadisələrdə müsbət məqamları da qeyd edə bilərik. Məsələn, Azərbaycan Təhsil Nazirliyi rusdilli təhsilin qorunub saxlanılacağını elan edib. Bundan əlavə, onu da qeyd etməliyik ki, İlham Əliyevin məzun olduğu MGIMO universitetində ilk dəfə azərbaycanlı İqbal Quliyev Maliyyə İqtisadiyyatı fakültəsinin dekanı təyin olunub.”
Böhran necə idarə edilməlidir?
Sergey Markov bildirib ki, bu vəziyyətdən çıxmaq üçün xarici və daxili dağıdıcı qüvvələrin təsirinə qalib gəlmək və vəziyyəti sakitləşdirmək üçün praktik addımlar atmaq lazımdır.
O vurğulayıb: “Düşünürəm ki, gərginlik azalacaq və qarşılıqlı addımlar atılacaq. Məsələn, Aktau şəhərində baş verən AZAL təyyarəsinin qəzası ilə bağlı araşdırmada irəliləyiş gözləyirəm. Həmçinin Yekaterinburqda vətəndaşların son dərəcə kobud şəkildə saxlanılması məsələsi araşdırılmalıdır. Hamı başa düşür ki, fəal müqavimət göstərməyən insanların saxlanılması zamanı iki nəfərin ölməsi və üç nəfərin reanimasiya şöbəsinə düşməsi tamamilə yolverilməzdir.”
Bu siyasi analitik izah edib: “Münasibətlərin normallaşdırılması üçün Yekaterinburq hadisəsinin araşdırılması çox vacibdir. Eyni dərəcədə vacibdir ki, biz bir-birimizi başa düşək. Biz Rusiyada başa düşməliyik ki, çoxlu azərbaycanlının baxışına görə AZAL təyyarəsinin qəzası və Yekaterinburqda Səfərov qardaşlarının saxlanılarkən ölməsi bir sıradadır. Azərbaycanda belə sual yaranır ki, niyə təyyarə qəzası ilə bağlı araşdırma bu qədər uzanır, halbuki qəzanın səbəbi təxminən məlumdur; eyni sual Yekaterinburq hadisəsinə də aiddir. Azərbaycanlılar öz ləyaqətlərinə hörmət edilməsini və bütün ölkələrdə onlara münasibətdə uyğun davranılmasını istəyirlər. Buna görə bütün halların aydınlaşdırılması üçün ədalətli araşdırma aparmaq vacibdir.”
Markov sonda belə nəticəyə gəlib: “Bunu etmək vacibdir, xüsusən ona görə ki, Azərbaycanla münasibətlər Rusiya üçün strateji və müttəfiqlik xarakteri daşıyır. Bu münasibətlərin əsası əsrlərlə əvvələ gedib çıxır və qarşılıqlı çoxsaylı maraqlarımız əsasında düzgün istiqamətdə inkişaf etməyə davam etməlidir. Bundan əlavə, Rusiyanın Azərbaycana qarşı heç bir iddiası yoxdur. Buna görə də normallaşmanın başlanması üçün Rusiyanın Yekaterinburq hadisəsi ilə bağlı araşdırma aparması kifayət edəcək. Məncə, hadisələr məhz bu istiqamətdə inkişaf edəcək.”