Ərəb Liqası, Türkiyə və Aİ iki dövlətli həll yoluna və Qəzzada müharibənin dayandırılmasına çağıran bəyanatı dəstəklədi.
Ərəb Liqasına üzv ölkələr və Türkiyə 29 iyulda Nyu-Yorkda keçirilən BMT iclasında birgə bəyanat yayaraq, Həmasa silahları təhvil vermək və Qəzzada idarəçiliyi dayandırmaq çağırışı etdilər.
BMT iclası bazar ertəsi başladı və məqsəd iki dövlətli həll ideyasını dirçəltmək kimi təqdim olundu.
“Qəzzada müharibənin başa çatdırılması kontekstində Həmas Qəzzadakı hakimiyyətinə son qoymalı və silahlarını Fələstin Administrasiyasına beynəlxalq iştirak və dəstək çərçivəsində, suveren və müstəqil Fələstin Dövləti hədəfinə uyğun olaraq, təhvil verməlidir,” – Avropa İttifaqı, Türkiyə və ərəb dövlətləri də daxil olmaqla, 17 ölkənin imzaladığı birgə bəyanatda deyilir.
“Biz 7 oktyabrda Həmas tərəfindən mülki şəxslərə qarşı törədilən hücumları pisləyirik. Həmçinin, İsrailin Qəzzada mülki şəxslərə və mülki infrastruktur obyektlərinə qarşı həyata keçirdiyi hücumları, mühasirəni və aclığı da pisləyirik. Bu, dəhşətli humanitar fəlakətə və mühafizə böhranına səbəb olub,” – bəyanatda əlavə edilib.
Bəyanatda işğal olunmuş İordan çayının Qərb sahilində İsrailin torpaq zəbt etməsi və yeni yaşayış məntəqələri salması dayandırılmağa, habelə 1967-ci il sərhədlərinə qayıtmağa çağırış edilir.
O həmçinin fələstinlilərin 1948-ci il Nakba zamanı qovulduqları ərazilərə “qayıtmaq hüququ”nu vurğulayır. Bəyanatda Fələstin iqtisadiyyatının bərpası və Fələstin Administrasiyasının (PA) təhsil sistemindən “nifrət dolu” materialların çıxarılması tövsiyə olunur.
Bundan əlavə, İsrailə “suveren və yaşamağa qadir Fələstin Dövləti daxil olmaqla, iki dövlətli həll yoluna açıq və aydın ictimai öhdəlik götürməsi” çağırışı edilir.
İclas Fransanın və Səudiyyə Ərəbistanının həmsədrliyi ilə keçirilib və ilkin olaraq iyun ayına planlaşdırılmışdı.
Fransa Nyu-York Bəyanatını “həm tarixi, həm də misilsiz” adlandıraraq, BMT-yə üzv dövlətləri onu dəstəkləməyə çağırıb.
“İlk dəfə olaraq, ərəb ölkələri və Yaxın Şərq dövlətləri Həması qınayır, 7 oktyabrı qınayır, Həmasın silahsızlaşdırılmasına, onun Fələstin idarəçiliyindən uzaqlaşdırılmasına çağırır və gələcəkdə İsraillə münasibətlərin normallaşdırılması niyyətlərini açıq şəkildə ifadə edirlər,” – Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barro deyib.
Səudiyyə Ərəbistanının xarici işlər naziri Faysal bin Fərhan da bütün dövlətləri bəyanatı dəstəkləməyə çağırdı.
Vaşinqton və Təl-Əviv iclası boykot etdi. ABŞ bunu “məhsuldar, lakin vaxtsız” adlandırdı, İsrail isə beynəlxalq ictimaiyyəti Həmasın “terroruna göz yummaqda” ittiham etdi.
Fransa yaxınlarda sentyabr ayında keçiriləcək 79-cu Baş Assambleya sessiyasında Fələstin dövlətini tanıyacağını elan edib.
Çərşənbə axşamı Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer də bəyan edib ki, əgər İsrail Qəzzada müharibəni dayandırmaq və sülh prosesini bərpa etmək istiqamətində addımlar atmasa, sentyabr ayında Britaniya Fələstini tanıyacaq.
İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu bu addımı “Həmasın vəhşi terroruna mükafat” adlandırıb.
Təl-Əviv son günlərdə xəbərdarlıq edir ki, beynəlxalq ictimaiyyət Fələstin dövlətini tanısa, İsrail işğal olunmuş İordan çayının Qərb sahilini qanunsuz ilhaq planlarını sürətləndirəcək.
İsrailin “Channel 12” telekanalının müxbiri Amit Seqalın məlumatına görə, Təl-Əvivin 48 saat ərzində həlledici qərar verməsi gözlənilir. Əgər Həmas əsirləri azad etməsə, İsrail Qəzzanın bəzi hissələrinin rəsmi ilhaqına başlaya bilər.
İsrail qanunvericiliyinə görə, ilhaqın ləğvi ya Knessetin 80 üzvünün xüsusi çoxluğu, ya da ümummilli referendum yolu ilə mümkün ola bilər.
Netanyahu hökuməti dövründə İsrail işğal olunmuş İordan çayının Qərb sahilində yaşayış məntəqələrinin genişləndirilməsini sürətləndirib. Qəzzada isə İsrail qüvvələri zolağı ələ keçirmək və əhalini zorla köçürmək istiqamətində hərəkət edir.
Enklava tətbiq edilən İsrail blokadası nəticəsində tam aclıq yaranıb. Son həftələrdə, uşaqlar da daxil olmaqla, onlarla insan aclıqdan həyatını itirib.