Kənd sakinlərinin şahidliyinə əsasən, prezident Əhməd əl-Şaraa qüvvələrinin 2025-ci ilin mart ayının əvvəlində Ələvilərə qarşı həyata keçirdiyi onlarla koordinasiyalı qətliamdan biri belə baş verib.
Qeyd: Bu məqalədə narahatedici qrafik görüntülər və zorakılıq, mülki şəxslərə qarşı törədilmiş cinayətlərə dair detallı təsvirlər yer alır. Oxucuların diqqətli olması tövsiyə olunur.
7 mart günü günorta saatlarında Əl-Qaidə köklü Suriya hökumətinə bağlı silahlı qruplaşmaların döyüşçüləri Latakiya vilayətində yerləşən Ələvi kəndi Şərifəyə hücum ediblər. Onlara qonşu kəndlərdən gələn silahlı sünni mülki şəxslər də qoşulub. Üç gün ərzində kənddə 30 nəfər qətlə yetirilib, evlər və dükanlar sistematik şəkildə qarət olunaraq yandırılıb.
Qurbanlar arasında üç qadın və 27 kişi var. Onlardan on iki nəfəri 50 yaşdan yuxarı olub, ən yaşlısı isə 96 yaşlı bir fermer olub.
Şərifə kəndinin sakinləri “The Cradle” nəşrinə hadisələr barədə şahidlik edərək 24 qurbanın cəsədinə dair fotolar təqdim ediblər.
Qətliamlar zənciri
Şərifədəki qətliam həmin gün Suriya hökumətinə bağlı silahlı qruplar tərəfindən ölkənin sahil ərazilərindəki digər Ələvi kənd və şəhərlərində həyata keçirilmiş onlarla qətliamdan yalnız biridir.
Suriya İnsan Haqları Müşahidə Qrupunun (SOHR) məlumatına görə, 7 mart tarixindən etibarən üç gün ərzində azı 1600 Ələvi mülki şəxs 55-dən çox ayrı-ayrı qətliamda öldürülüb. Bu qətliamlarla yanaşı, Ələvilərə məxsus evlərin sistemli şəkildə qarət və yandırılması da müşahidə edilib.
Qətliamları törədənlər tərəfindən Ələvilərin öldürülməsini əks etdirən çoxlu videolar çəkilərək sosial şəbəkələrdə paylaşılmışdı. Onlarla videoda silahlı şəxslərin silahsız Ələvi kişiləri yerə uzadaraq it kimi hürməyə məcbur etməsi və daha sonra küçədə güllələməsi əks olunub.
Suriya hökumətinə rəhbərlik edən sabiq Əl-Qaidə və İŞİD komandiri Əhməd əl-Şaraa (Əbu Məhəmməd əl-Culani) qətliamların araşdırılacağına söz versə də, dörd ay keçməsinə baxmayaraq heç bir ciddi istintaq aparılmayıb və açıq dəlillərə baxmayaraq heç kim həbs edilməyib. Qətliamlarda Suriya Müdafiə Nazirliyi və Ümumi Təhlükəsizlik İdarəsinə daxil edilmiş qrupların liderlərinin birbaşa iştirak etdiyi sübut olunub.
Ən çox diqqət çəkən hallardan birində video və foto sübutlar Suriyanın hökumətə bağlı neft şirkətinin rəhbəri və müdafiə naziri Murhaf Əbu Qəsranın yaxın qohumu olan Həsən Əbu Qəsranın hadisələrdə yerindəcə koordinasiya apardığını göstərir.
Reuters-in 30 iyun tarixli araşdırmasında qeyd olunur: “Əmr zənciri birbaşa Dəməşqə gedib çıxırdı.”
Qətliam iştirakçılarının məsuliyyətə cəlb olunması əvəzinə, Suriya xarici işlər naziri Əsəd əl-Şeybani BMT-də çıxış edərək günahı Ələvilərin öz üzərinə atıb və iddia edib ki, qətliamları “rejim qalıqları” həyata keçirib.
Heyət Tahrir əl-Şam (HTŞ) qüvvələrinin Şaraa rəhbərliyi altında 2024-cü ilin dekabrında Bəşər Əsədin hökumətini devirməsindən sonra, çoxları Ələvi mülki şəxslərə qarşı belə qətliamların baş verəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq etmişdi.
Şaraa rəhbərliyi dövründə HTŞ (əvvəllər Əl-Qaidəyə bağlı Nüsrə Cəbhəsi kimi tanınırdı) 14 illik Suriya müharibəsi ərzində oxşar qətliamlar həyata keçirmişdi. Bu zorakılıqlar qismən Nüsrə Cəbhəsinin soyqırım yönümlü ideologiyası ilə bağlı idi. Bu ideologiya orta əsr ekstremis sünni təkfirçi alimi İbn Teymiyyənin məzhəbçi yazılarından ilham alırdı.
2013-cü ilin avqustunda Nüsrə Cəbhəsi, İŞİD və Azad Suriya Ordusunun (ASO) döyüşçüləri Latakiya bölgəsindəki on Ələvi kəndinə hücum etmiş, Human Rights Watch-un məlumatına görə, 190 mülki şəxsi – 57 qadın, 18 uşaq və 14 yaşlı kişini qətlə yetirmiş, 200 nəfəri isə girov götürmüşdülər.
2015-ci ildə Əl-Cəzirə ilə müsahibəsində Şaraa (o zaman Culanı adı ilə tanınırdı) demişdi ki, İslamı qəbul etməyən bütün Ələviləri öldürəcək.
Bu vədin gerçəkləşməsi Şaraa 2024-cü ilin dekabrında Dəməşqdə hakimiyyətə gələndən sonra mümkün oldu.
Sonrakı aylarda Suriyanın Ələvi əhalisi sistemli şəkildə silahsızlaşdırıldı. Ordunun və təhlükəsizlik xidmətlərinin keçmiş Ələvi üzvləri “barışıq prosesi” adı altında silahlarını təhvil verməyə məcbur edildi.
Yanvar və fevral aylarında Şaraa rəhbərliyindəki HTŞ hökumətinə bağlı silahlı qruplar Latakiya, Homs və Hama bölgələrində yerləşən Arzə və Fahil kimi kəndlərdə bir sıra Ələvi qətliamları həyata keçirdilər.
Fevral ayında Müdafiə Nazirliyinə bağlı “Süleyman Şah Briqadası” (Amşat) adlı silahlı qrupun üzvü “The Cradle”ə bildirib: “Əgər media buna reaksiya verməsəydi, Suriyadakı bütün Ələviləri indi öldürərdik.”
Ələvilərin kütləvi şəkildə öldürülməsi – bu gün “Sahil Qətliamları” kimi tanınan hadisələr – 7 mart tarixində, “rejim qalıqlarına qarşı əməliyyat” bəhanəsi ilə həyata keçirildi. Şərifə də həmin bu qətliamlardan biri idi.
Şərifə qətliamı
Şərifə, Latakiya əyalətində yerləşən kiçik bir Ələvi kəndidir. O, məşhur Saladin qalasının yerləşdiyi sünni şəhəri Əl-Həffə ilə Latakiyanı İdlib, Hələb və şimal-şərqi Suriya ilə birləşdirən M4 magistral yolu arasında yerləşir.
Kənd sakinləri “The Cradle”ə hadisələrin ardıcıllığını izah ediblər. 6 mart axşamı kəndin girişində atəş səsləri eşidilib. İki meyit aşkar olunub: biri Şərifədən olan gənc Ələvi Rəafat Həvat, digəri isə yaxınlıqdakı Babannə kəndindən olan gənc sünni Hüseyn Həmşo. Hadisənin detalları hələ də dəqiq bilinmir, lakin sünni gəncin ölümü qarşıdakı hücuma bəhanə kimi istifadə olunub.
Həmin gecə Suriya hökumətinə bağlı silahlı qrupların üzvləri Şərifə kəndinin girişində toplaşmağa başlayıblar.
Latakiyanın şərifə kəndi
Birinci gün: 7 mart
Ertəsi gün səhər saatlarında Şərifə sakinləri güclü atəş səsləri eşitdilər və qonşu sünni kəndlərdəki məscidlərdən kişilərin cihada səfərbər olunması üçün çağırışlar verildi.
Kənddəki gənclərin çoxu hökumət qüvvələrinin kəndə basqın edəcəyini və həbslər aparacağını düşünərək meşələrə qaçıb gizləndi. Qadınlar və yaşlı kişilər isə hədəf olmayacaqlarını düşünərək evdə qaldılar.
Təxminən günorta saat 2 radələrində, cümə namazından sonra, silahlı qruplaşmaların döyüşçüləri və qonşu sünni kəndlərdən gəlmiş silahlı mülki şəxslər Şərifəyə daxil oldular. Onlar dərhal kəndin girişindəki bir neçə evə girərək edamlar həyata keçirdilər.
Silahlılar girdikləri ilk evdə üç qadını – 48 yaşlı Samar Basima, onun bacısı 51 yaşlı Samaher Basima və onların rəfiqəsi Rana Baqavini qətlə yetirdilər. Hər üç qadının başından güllə ilə vurularaq öldürüldüyü, daha sonra isə evin yandırıldığı bildirildi.
Samar Basima, Latakiya Universitetində əməkdaş, 48 yaşında, doğum tarixi 16/12/1976
Samaher Basima, evdar qadın və kənddə yandırılan çörək sexində fəhlə, 51 yaşında, doğum tarixi 20/03/1973
Rana Baqai, 48 yaşında, bələdiyyə başçısı Ziyad Baqavinin bacısı. Ziyad onu dəfn edib və ertəsi gün özü də öldürülüb.
Silahlılar kəndin girişində silah axtarmaq üçün girdikləri evdə 96 yaşlı fermer, kəndin ən yaşlı sakini Adəm Səidi də edam etdilər.
Adəm Səid, fermer, 96 yaşında
Adəm Səid
Evlərə daxil olduqları zaman silahlılar sakinləri döyərək təhqir edir, məzhəbçi ifadələr səsləndirirdilər:
“Ələvilər, siz donuzsunuz.”
“Siz müsəlman deyilsiniz. Quranı tanımırsınız.”
“Biz sünniyik, istədiyimizi edərik.”
Bir halda, silahlılar yaşlı bir kişinin qollarından tutaraq onun başını evindəki fəvvarənin suyuna təkrar-təkrar salıblar, o isə boğulmaq üzrə olduğunu düşünüb.
47 yaşlı ərzaq dükanı sahibi Rizvan Dərviş evində gizlənmişdi. Əvvəlcə onu tapmadılar, lakin sonradan başını qapıdan çıxardığı anda silahlılar onu gördülər, evinin qarşısına çıxarıb edam etdilər.
Onunla birlikdə olan atası, 67 yaşlı fermer və kiçik market sahibi Məhəmməd Dərviş də yerindəcə güllələndi.
Rizvan Dərviş, ərzaq mağazası sahibi, 47 yaşında, doğum tarixi 12/12/1978
Məhəmməd Dərviş, fermer, mini market sahibi, 67 yaşında, doğum tarixi 1958
47 yaşlı məşhur meyvə satıcısı Mazen Baqavi də edam edildi. Silahlılar onun evinə daxil olduqda, onlardan biri maskasını çıxararaq onun Mazenin işçisi olduğunu göstərdi. Mazen şoka düşərək soruşdu:
“Doğrudan da məni öldürmək istəyirsən?”
Silahlı şəxs cavab verdi:
“Bəli, və maskamı çıxartdım ki, üzümü heç vaxt unutmayasan,” – deyə onu vurub öldürdü.
Mazen Baqavi, sitrus və meyvə taciri, 47 yaşında, doğum tarixi 25/09/1978
Mazenlə birlikdə meyvə satan 30 yaşlı Heydər Salum da edam edildi. İki silahlı şəxs onun başını avtomatlarının qundağı ilə döydükdən sonra sifətinə atəş açaraq öldürdülər.
Heydər Salum, sitrus və meyvə taciri, 30 yaşında, doğum tarixi 07/10/1994
46 yaşlı nəqliyyat idarəsində məmur işləyən Mahir Əbbud və 50 yaşlı küçə qəhvə satıcısı olan qardaşı Yasir əvvəlcə meşəyə qaçmış, lakin daha sonra heç nə olmayacağını düşünərək evlərinə qayıtmışdılar. Onlar da yerindəcə edam edildilər.
Mahir Abbud, nəqliyyat idarəsində dövlət qulluqçusu, 46 yaşında, doğum tarixi 10/08/1978
Yasir Abbud, küçədə qəhvə satan, 50 yaşında, doğum tarixi 01/01/1975
57 yaşlı Haşim Məruf, Əl-Həffədə elektrik idarəsində 30 il işləmiş hökumət qulluqçusu idi. Qruplar kəndə daxil olduqda, özünə heç nə olmayacağını düşünərək evdə qalmışdı. Silahlılar evə girərkən o, “Xoş gəlmisiniz. Xoş gəlmisiniz,” deyə onları qarşılamış, lakin qonaq otağında üç güllə ilə qətlə yetirilmişdi.
Haşim Məruf, elektrik idarəsində təqaüddə olan dövlət qulluqçusu, 57 yaşında, doğum tarixi 10/08/1968
Qətllərlə yanaşı, silahlılar ev və dükanları qarət etdilər, tapdıqları bütün qızıl-zinət, pul və qiymətli əşyaları oğurladılar.
Bir qadın evinin qarət edilməsini izləyərkən silahlılardan biri ona belə deyib:
“Sus, yoxsa səni zorlayacağam.”
Bir çox ev içəridən qarət olunduqdan sonra yandırıldı.
Şərifədə yandırılmış ev
Kəndlilər bəzi silahlılara – aralarında yaxınlıqdakı sünni kəndlərin sakinləri də var idi – dedilər:
“Biz qonşuyuq, qardaşıq. Niyə bunu edirsiniz?”
Silahlıların cavabı bu olub:
“Biz qonşu deyilik.”
Başqa bir silahlı isə belə deyib:
“Biz Əl-Həffənin sünniləriyik və Şərifədə yüzlərlə qadını dul qoyacağıq.”
Şərifə sakinləri inanırlar ki, qonşularının bu hərəkətləri 2011-ci ildən bəri Suriyada yayılan və orta əsr ekstremis təkfirçi sünni İbn Teymiyyənin məzhəbçi ideologiyasından qaynaqlanır.
Kəndlilər deyirlər ki, 14 illik müharibə ərzində belə, sünni qonşuları ilə heç bir problem yaşamamışdılar. 2012-ci ildə Suriya ordusu FSA ilə döyüşlər zamanı Babannaya girdikdə, Şərifə sakinləri oradan qaçan bəzi insanları evlərində yerləşdirmiş, öz maşınları ilə Latakiyaya təhlükəsiz çatmalarına yardım etmişdilər.
7 martda qarət davam edərkən, silahlılar avtomobil, motosiklet, traktor, kultivator və iri zeytun yağı qablarını da oğurladılar. Əgər zeytun yağını apara bilmirdilərsə, qablarını boşaldıb yerə tökürdülər. Avtomobili apara bilmədikdə isə hissələrə ayırır və yandırırdılar.
Bu, əsasən kənd təsərrüfatı ilə dolanan, onsuz da kasıb olan Şərifə sakinlərinin yaşayış mənbələrinin məhv edilməsinə yönəlmişdi.
Silahlılar kəndin çörəkbişirmə sexini də yandırdılar, rabitə qüllələrinə hücum edərək kabelləri oğurladılar, günəş panellərini isə dağıtdılar. Nəticədə kəndin xarici dünya ilə əlaqəsi tamamilə kəsildi.
Gün batdıqda, hücumçular geri çəkildilər. Meşələrdə gizlənən sağ qalanlar fəlakət mənzərəsi ilə qarşılaşdılar.
Bir nəfər evinə qayıtdıqda, evə gedən küçədə dörd cəsəd gördüyünü və evlərin yandırıldığına görə kəndin tüstüyə büründüyünü “The Cradle”ə danışdı.
Başqa bir kişi geri döndükdən sonra meşədən çıxan atasının taleyini öyrənmək üçün qonşu sünni kəndlərdəki tanışları ilə təlaş içində əlaqə saxlamağa çalışdığını bildirib.
İkinci gün: 8 mart
Ertəsi gün qətllər əsasən dayandırıldı, silahlı qruplar daha çox qarətə yönəldilər.
Bununla belə, Salah Məruf adlı bir kişi meşədən evinə qayıtdıqdan sonra silahlılar tərəfindən qaçırıldı. O, kənd meydanına aparılaraq orada güllələndi.
Nəhayət həmin gün günorta saatlarında hökumətin hüquq-mühafizə orqanı olan Ümumi Təhlükəsizlik xidməti kəndə daxil oldu.
Onlar səs gücləndiricilərlə girişlərini elan edərək, heç kimin qorxmamasını və kəndi qorumağa gəldiklərini bildirdilər. Bu, sakinlərin evlərindən çıxmasına və bir gün əvvəl “sorğu-suala aparılan” kişilərin aqibətini öyrənməsinə imkan verdi.
78 yaşlı, təqaüddə olan ərəb dili müəllimi Şərif Səədin cəsədi evindən cəmi 100 metr uzaqlıqda yol kənarında tapıldı. Onun çənəsinin altından güllə ilə vurularaq öldürüldüyü, bədəninin yanında yerləşən avtomobilin yandırılması nəticəsində ayaqlarının da yandığı müəyyən edilib.
Şərif Səəd, 78 yaşlı təqaüddə ərəb dili müəllimi
Sakinlərə cəsədləri toplamağa icazə verildi. Onlar ümumi bir məzarlığa, Ümumi Təhlükəsizlik tərəfindən gətirilmiş buldozerlə daşındı. Texnikanı Əl-Həffədən olan sünni bir şəxs idarə edirdi.
Cəsədləri kütləvi məzarlığa daşıyan buldozer
Gecə saatlarında həmin kütləvi məzarlıqda qurbanlar üçün sadə bir dəfn mərasimi keçirməyə icazə verildi.
Şərifədə kütləvi məzarlıq ərazisi
Şərifə sakinlərindən biri “The Cradle” nəşrinə bildirib ki, o, Ümumi Təhlükəsizliyin kəndə məhz qətliam başa çatdıqdan sonra daxil olmasının bilərəkdən edildiyinə inanır. Qətliamın ilk saatlarında kəndlilər Ümumi Təhlükəsizliyə zəng edərək müdaxilə etmələrini xahiş etmişdilər. Lakin heç kim gəlməmişdi. Onlar yalnız ikinci gün kəndə daxil oldular. Hətta Ümumi Təhlükəsizlik kəndə gəldikdən sonra, onların bəzi üzvləri də qarətdə iştirak ediblər.
Bundan əlavə, Şərifəyə hücum edən eyni qruplaşmaların bəzi üzvləri indi Ümumi Təhlükəsizlik forması geyinmişdi. Hücum zamanı istifadə edilən bəzi nəqliyyat vasitələri də hüquq-mühafizə karvanı ilə birlikdə görünmüşdü.
Bəzi Şərifə sakinləri hesab edir ki, Ümumi Təhlükəsizliyin vəzifəsi əvvəlki gün baş vermiş cinayətlərin izlərini ört-basdır etmək olub. Onlar qətliam əsasən başa çatdıqdan sonra Ümumi Təhlükəsizliyi kəndə göndərməklə həm Ələvi qurbanlara “yardım etdiklərini” nümayiş etdiriblər, həm də silahlı qruplaşmaların törətdiyi cinayətlərə şərait yaradıblar.
8 mart axşamı, Ümumi Təhlükəsizlik kəndi tərk edən kimi, silahlı qruplaşmalardan daha çox döyüşçü geri qayıtdı. Bu isə Ümumi Təhlükəsizliklə qruplaşmalar arasında daha da açıq əməkdaşlığı nümayiş etdirirdi.
Silahlılar geri qayıtdıqda, sakinlər qətllərin yenidən başlayacağından qorxaraq bir daha kəndin yuxarısındakı meşələrə qaçdılar. Bu dəfə yaşlı qadınlar və kişilər də onlarla birlikdə meşədə gizləndi.
Üçüncü gün: 9 mart
Ümumi Təhlükəsizlik əməkdaşları kəndin bələdiyyə başçısı Ziyad Baqavini çörəyin paylanmasına yardım etmək üçün çağırdılar. Az sonra, M4 magistral yolu istiqamətindən – İdlibdən – gələn ağır silahlı döyüşçülərdən ibarət karvan kənddən keçdi.
Sakinlər onların belə qışqırdığını eşitdi:
“Ələvi donuzlara çörək vermək istəyirsiniz?”
Sonra isə atəş səsləri eşidildi.
Karvan kəndi tərk etdikdən sonra məlum oldu ki, bələdiyyə başçısı və kəndin digər iki Ələvi sakini – Haysəm Həmamə və Rami Nzeihə – karvanın silahlı şəxsləri tərəfindən edam edilib.
Ziyad Baqavi həm də kəndin bərbəri idi. O, kəndin girişində ilk gün edam edilən üç qadından biri olan Rana Baqavinin qardaşı idi. Ziyad bacısını kütləvi məzarda dəfn etdikdən bir gün sonra öldürüldü.
Şərifə bələdiyyə başçısı və bərbər Ziyad Baqavi
68 yaşlı fermer və avtobus sürücüsü Haysəm Həmamə Ziyaddan və onunla birlikdə olan Ümumi Təhlükəsizlik əməkdaşlarından çörək almağa gəlmişdi. O, digər kişilərlə birlikdə sıraya düzülüb orada güllələndi.
Haysəm Həmamə, fermer və avtobus sürücüsü, 68 yaşında, doğum tarixi 1957
Edam edilən üçüncü şəxs, Rami Nzeihə, karvanın silahlıları onun evinə xüsusi olaraq onu axtarmaq üçün gəldikdən sonra öldürüldü. Onlar Ramini evindən zorla çıxarıb, Ziyad və Haysəmlə birlikdə sıraya düzüb hamısını edam etdilər.
Rami bir gün əvvəl – şənbə, 8 mart tarixində – yaralanmışdı. O, evində həyat yoldaşı və uşaqları ilə birlikdə olarkən silahlılar evə girib qarət etməyə başlamışdılar. Onu evin çardağına çıxmağa məcbur etmiş və orada güllə ilə vurmuşdular. Silahlılar onun öldüyünü düşünərək evdən çıxmışdılar. Lakin güllə yalnız əlindən keçmişdi. Qanaxma çox olduğu üçün qonşusu onu Əl-Həffə xəstəxanasına aparmışdı.
Müalicə zamanı həkim ondan soruşmuşdu:
“Səni kimin vurduğunu tanıyırsan?”
Rami cavab vermişdi:
“Bəli – üzünü çox yaxşı xatırlayıram.”
Ertəsi gün karvan birbaşa onun evinə gəlib adını səsləmişdi. Sakinlər inanır ki, həkim qatilə məlumat ötürmüşdü.
Rami Neiha, fermer, 47 yaşında, doğum tarixi 09/09/1978
Bu üç kişinin edamından sonra Şərifədə yenidən dəhşət baş qaldırdı. Bir çox insan yeni qətliamların başlayacağından ehtiyat edərək yenidən meşələrə qaçdı.
İdlibdən gələn silahlı karvan daha sonra iki yaxınlıqdakı Ələvi kəndinə – Brabişbo və Cobar – doğru hərəkət etdi və orada da qətliamlar törətdi. Şərifə sakininin bildirdiyinə görə, Brabişboda 47 nəfər, aralarında uşaqlar da olmaqla, Cobar kəndində isə 7 nəfər öldürülüb. Onun məlumatına görə, bütün bu qətllər təxminən bir-iki saat ərzində baş verib.
Üçüncü gün Şərifədən daha iki kişi qaçırılıb. Silahlı şəxslər kəndə gələrək Əhməd Xəddur və Ədham Sallumu aparıblar, bildiriblər ki, onlara suallar vermək istəyirlər. Hər ikisinin aqibəti naməlum olaraq qalır.
Ədham Sallum konkret olaraq Əl-Həffədən olan yerli qruplaşma komandiri tərəfindən nəzarət-buraxılış məntəqəsinə çağırılmışdı. Ailəsi ona getməməyi tövsiyə etsə də, Ədham heç bir pis iş görmədiyinə görə heç nədən qorxmadığını söyləyərək getmişdi. Lakin o, naməlum yerə aparılıb və bu yazının yazıldığı anda hələ də itkin hesab olunur.
Adham Sallum, qaçırılıb, taleyi naməlum
Həmin gün axşam saatlarında Ümumi Təhlükəsizlik yenidən kənd sakinlərini toplayıb – kişiləri sıraya düzdülər, qadınlara isə diz çökdürdülər. Şəxsiyyət vəsiqələri və telefonlar müsadirə olundu. Bir saat sonra qruplaşma lideri, yanında Ümumi Təhlükəsizlik komandiri ilə birlikdə belə elan etdi:
“Ey Şərifə kəndi, bu qədər qətl bəsdir. Bitdi. Daha ölən istəmirəm.”
Şərifə sakinləri “The Cradle”ə bildiriblər ki, onların fikrincə, Suriya hakimiyyəti qətliam və qarətin üçüncü günündə beynəlxalq təzyiqlər – xüsusilə Fransadan gələn reaksiya – səbəbilə bu vəhşilikləri dayandırmağa qərar verib. Çünki sahil ərazilərində Ələvilərə qarşı baş verən qətliamların xəbərləri artıq geniş yayılmışdı.
Ədalət olacaqmı?
Mart ayında Suriyanın sahil bölgələrində Ələvilərə qarşı həyata keçirilən qətliamlarda iştirak edənlərin həbs olunması əvəzinə, prezident Şaraa “istintaq komissiyası” elan edib. Qətliamdan 30 gün sonra açıqlanmalı olan hesabat daha sonra üç ay təxirə salınıb. Bu yazının yazıldığı ana qədər yeni son tarix də keçib və hesabat hələ də dərc olunmayıb. Şərifə sakinləri bir çox hücumçunu tanıdıqlarını və adları komissiyaya təqdim etdiklərini bildiriblər, baxmayaraq ki, onları susmaqla hədələyiblər. Amma az adam ədalətin təmin olunacağına inanır.
Yaşayış vasitələri dağıdılmış Şərifə sakinlərinə Suriya hökuməti tərəfindən heç bir yardım təşkilatı da göndərilməyib.
Bir sağ qalan “The Cradle”ə danışarkən yalnız Suriya hökumətini və ordu və təhlükəsizlik qüvvələrindəki radikalları deyil, həm də ABŞ və Avropa ölkələrini günahlandırıb.
Şaraa hakimiyyətə hazırlanarkən onu dəstəkləyən Qərb liderləri, Ələvilərə qarşı törədilən soyqırım qətliamından sonra da onu tərifləməyə davam ediblər. İndi Dəməşqdə keçmiş İŞİD komandiri ilə birlikdə gülümsəyən prezident Trampın fotoşəkli əks olunan plakatlar heç də təsadüfi deyil.
Əlavə qurbanlar:
Nizar Baqavi, təqaüddə olan mülki şəxs, Ziyad və Rana Baqavinin əmisi oğlu
Yasir Skaif, elektrik idarəsində dövlət qulluqçusu və təmir maşını sürücüsü, 55 yaşında, doğum tarixi 11/12/1969
Ali Dərviş özəl şirkətdə mühasib, 37 yaşında, doğum tarixi 07/04/1987
Vədi Səəd, fermer, Şərif və Zərif Səədın əmisi oğlu
Milad Cədid, işsiz, əlil, 29 yaşında, doğum tarixi 1995
Malik Müxeys, lotereya bileti satan, 55 yaşında, doğum tarixi 01/01/1970
Bilal Şeyx Əli, təqaüddə olan dövlət qulluqçusu, 75 yaşında, doğum tarixi 06/10/1950
Zərif Səəd, fermer, 78 yaşında, doğum tarixi 20/08/1947. Şərif Səəd və Vədih Səədin əmisi oğlu.
Zein Səidə, yeniyetmə tələbə. O, Şərifə sakini deyil, həmin gün kənddə bir dostunu ziyarət edirdi.
Mazin Baqavi, Heydər Salum, Zain Səidə, Nizar Baqavi
Mənbə: The Cradle